اثر برخی عوامل زنده و غیرزنده بر ویژگی های زیستی و رفتاری زنبورhabrobracon hebetor say (hym.: braconidae پارازیتویید کرم گلوگاه انار ectomyelois ceratoniae zeller(lep.: pyralidaeدر شرایط آزمایشگاهی و بررسی کارائی آن در شرایط نیمه طبیعی

کرم گلوگاه انار ectomyeloise ceratoniae zeller (lep.: pyralidae) مهمترین آفت انار در ایران می باشد که بین 30 تا 90 درصد خسارت را به این محصول وارد می سازد. به دلیل عدم تاثیر آفت کش ها علیه این آفت، روشهای کنترل غیرشیمیایی، بویژه کنترل بیولوژیک مورد توجه و توسعه بیشتری می باشند. در کنترل بیولوژیک، یکی از راهبرد های موفق، اطلاع دقیق از پارامتر های زیستی دشمنان طبیعی برای ارتقاء عملکرد بهتر دشمن طبیعی ، علیه آفت می باشد. در این تــحقیق برای اولین بار در دنـیا ، بررسـی پارامـتر های زیستی زنبور habrobracon hebetor say جمع آوری شده از کرم گلوگاه انار صورت پذیرفت. جهت تعیین دمای بهینه، بررسی جدول زندگی در سه دمای 20، 25، و 30 درجه سلسیوس و رطوبت 5±55 درصد و دوره تاریکی روشنایی 8/16 صورت گرفت. نتایج نشان داد بهترین دما برای فعالیت زنبور در این آزمایش بین 27 تا 30 درجه سلسیوس می باشد. به عبارتی نرخ ذاتی و متناهی افزایش جمعیت با افزایش دما ، افزایش یافت. مقایسه جدول زتدگی زنبور h. hebetor بر روی دو میزبان تازه و کهنه (لارو تازه در مقایسه با لارو سرما دیده ephestia kuehniella zeller نشان داد پارامتر های جدول زندگی اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند، اما مدت زمان رشد یک نسل و طول دوره رشدی قبل از بلوغ بر روی میزبان کهنه (سرما دیده) با اختلاف معنی داری (05/0p<) کمتر از میزبان تازه می باشد. در بخش سوم آزمایشات، که قدرت جستجوگری و دسترسی به میزبان در سه جمعیت متفاوت زنبور، مطالعه شد نتایج نشان داد زنبور h.hebetor جمع آوری شده از روی کرم گلوگاه (در باغات انار)کارآیی پارازیتیسم بالاتری بر روی کرم گلوگاه نسبت به دو جمعیت دیگر (جمعیت انباری، و جمعیت جمع آوری شده از کرم غوزه پنبه در مزرعه گوجه فرنگی) را دارا می باشد. همچنین زمان دست یابی به میزبان (کرم گلوگاه) در زنبور جمعیت انار، با اختلاف معنی داری (2= p<0.0001 ( dfکمتر از سایر جمعیت ها می باشد.در هدف چهارم ، سه میزبان ، بید آرد: کرم گلوگاه، و کرم غوزه پنبه در اختیار سه جمعیت متفاوت زنبورh.hebetor (انار، انبار، و مزرعه ) قرار گرفت با توجه به چند خوار بودن زنبور، نتایج نشان داد زنبور ابتدا میزبانی را جهت پارازیتیسم انتخاب می کند که از روی همان میزبان، جمع آوری شده است. نتیجه گیری کلی این است که زنبور در صورتی در کنترل کرم گلوگاه انار می تواند موثرتر باشد که جمعیت اولیه برای پرورش انبوه، از باغات انار، جمع آوری گردد و در حرارت حدود 30 درجه سلسیوس پرورش داده شود. احتمال اینکه این جمعیت زنبور با چندین مرحله رهاسازی بتواند با جمعیت قابل قبول، در باغات انار مستقر شود و در سالهای بعد نیاز به رهاسازی نباشد وجود دارد.